Տրոցկի Լեվ Դավիթի

Տրոցկի Լեվ Դավիթի (Բրոնշտեյն Լեյբա Դավիթի), (1879-1940), միջազգային կոմունիստական շարժման գործիչ, մարքսիզմի ուղղություններից մեկի գաղափարախոսը, որն ստացել է տրոցկիզմ անունը (պերմանենտ հեղափոխության տեսություն՝ ի տարբերություն փուլային հեղափոխության, համաշխարհային սոցիալիստական հեղափոխության անհրաժեշտություն՝ որպես հակադրություն մեկ երկրի սոցիալիզմի, 1923 թ.-ից հետո՝ ներկուսակցական և խորհրդային ղեկավարման մեջ ժողովրդավարության բացակայության քննադատություն, ԽՍՀՄ-ի քաղաքական ռեժիմի հեղափոխության անհրաժեշտություն, անցումային շրջանի սկզբունքների օգտագործում, կապիտալիստական երկրներում բանվորական շարժումների աջակցության անհրաժեշտություն): Կոմինտերնի հիմնադիրներից և գաղափարախոսներից մեկը: 1917 թ. հոկտեմբերյան հեղափոխության կազմակերպիչներից մեկը: Խորհրդային կառավարությունում արտաքին գործերի ժողկոմ էր, 1918-1925 թթ.՝ ռազմական և ծովային գործերի ժողկոմ: 1923 թ.-ից ներկուսակցական ձախ ընդդիմության առաջնորդը: 1927 թ. հեռացվել է բոլոր պաշտոններից, 1929 թ. աքսորվել է ԽՍՀՄ-ից: 1940 թ. Մեքսիկայում մահացու վիրավորվել է ՆԳԺԿ գործակալ Ռամոն Մերկադերի հարվածից: 1927 թ. սկսած «տրոցկիզմը» և «տրոցկիստը» խորհրդային քաղաքական բռնությունների համատեքստում հավասարազոր էր «հակասովետականին», «ժողովրդի թշնամուն», իսկ հրապարակախոսական հռետորաբանությունում լայնորեն օգտագործվում էր՝ առանց որևէ կոնկրետ գաղափարախոսական հստակ բովանդակության: «Տրոցկիզմ»-ում մեղադրվող խորհրդային շատ քաղաքացիներ նույնիսկ չգիտեին ի՞նչ է «տրոցկիզմը» և ինչում է արտահայտվել մասնավորապես իրենց «տրոցկիզմը»: Ստալինի նախկին քարտուղար Բաժանովի կարծիքով «տրոցկիզմի ողջ տեսությունը վարագույր էր» իշխանությունը անձային վերադասավորումների ենթարկելու համար» (Б. Бажанов, Воспоминания бывшего секретаря Сталина, Санкт Петербург, 1992, 10-րդ գլուխ, Քաղբյուրոյի անդամները, Տրոցկի):