Pages Navigation Menu

Մուղդուսի Խաչիկ

Մուղդուսի Խաչիկ (Աստվածատուրով Խաչատուր Խլղաթի), (1898-1938), Հայաստանի պետական գործիչ, չէկիստ, ՆԳԺԿ ղեկավար: Հաշվապահական կուրսերի կրթությամբ և իր աշխատանքային վերելքը Ռոստովի «Աստորիա» հյուրանոցի հաշվետարի աշխատանքով 1915 թ. սկսած Խաչատուր Աստվածատուրովը 1921 թ. հայտնվել է Հայաստանում՝ Վաղարշապատի գավառային Արտակարգ հանձնաժողովի (Чрезвычайня комисия-ЧК) քարտուղարի պաշտոնով: Հայաստանի ՆԳԺԿ ղեկավար (15.07.1934-01.01.1937): 1937 թ. սեպտեմբերին ձերբակալվել է ԽՍՀՄ Գերագույն դատարանի ռազմական կոլեգիայի կողմից և գնդակահարվել 1938 թ. փետրվարին, Մոսկվայում: Մուղդուսին ձերբակալվել է հենց այն ժամանակ, երբ Բերիան Միկոյանի և Մալենկովի հետ եկել են Հայաստան՝ կուսակցական և պետական աշխատողների մաքրում, փաստացի՝ ռեպրեսիա իրականացնելու: Մուղդուսին ՆԳԺԿ ղեկավար էր, երբ 1936 թ. սպանվեց Ա. Խանջյանը: Հայաստանում Ա. Խանջյանի ինքնասպանության պաշտոնական հայտարարությանը չհավատացողներից 800 մարդ ձերբակալվեց Մուղդուսու ջանքերով: Խանջյանի սպանությանը հաջորդեցին հայ մտավորականների, հատկապես գրողների փոխադարձ քաղաքական մերկացումները, մեղադրանքները, իսկ օգոստոսի վերջին՝ ձերբակալությունները: Նրանց մեծ մասին աքսորեցին, մի մասին գնդակահարեցին: Մուղդուսին մասնավոր հետևողական էր հատկապես ձերբակալված Ե. Չարենցի և Ա. Բակունցի հարցում:

Մուղդուսու ստորագրությամբ է 1935 թ. նոյեմբերի 25-ին ձերբակալվել տարիներ շարունակ թուրքական ճակատում կռված, Սարդարապատի ճակատամարտի հերոս Մ. Սիլիկովը: 1937 թ. նոյեմբերի 26-ին, ՀՍՍՌ ՆԳԺԿ եռյակը գեներալին դատապարտել է մահապատժի, որն ի կատար է ածվել նոյեմբերի 22-ին (Սահակյան Ռ. Օ., Գեներալ-լեյտենանտ Մովսես Սիլիկյան (Կենսագրության անհայտ էջեր), Պատմա-բանասիրական հանդես, N 2, 2012, էջ 63-74, http://hpj.asj-oa.am/5798/1/2012-2-(63).pdf): Սիլիկովի գնդկահարության դատավաճռից մեկ ամիս առաջ ձերբակալվել էր նաև ինքը՝ Մուղդուսին:

Share